Polski system oświaty obejmuje wychowanie przedszkolne oraz szkoły podstawowe i ponadpodstawowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych. W roku szkolnym 2022/23 w szkołach tych kształciło się 5,1 mln dzieci, młodzieży i dorosłych, co stanowiło 13,6% ludności kraju.
W roku szkolnym 2022/23 w Polsce działało łącznie 6819 ponadpodstawowych szkół dla młodzieży (bez policealnych), do których uczęszczało 1,7 mln uczniów. Naukę w szkołach ponadpodstawowych dla młodzieży zakończyło 362,0 tys. absolwentów z roku szkolnego 2021/22.
Absolwenci liceów dla młodzieży stanowili 43,2% ogólnej liczby absolwentów szkół ponadpodstawowych, a absolwenci techników – 32,2%. Branżowe szkoły I stopnia ukończyło 83,0 tys. osób (31,7% absolwentów stanowiły kobiety), ogólnokształcące szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe – 2,5 tys. absolwentów, w tym 79,8% kobiet.
W porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym liczba
branżowych szkół I stopnia zmniejszyła się o 2 placówki. Do 1672 branżowych szkół I stopnia uczęszczało 195,1 tys. uczniów (o 5,8% mniej niż w poprzednim roku szkolnym), wśród których 67,2% to mężczyźni. Szkoły publiczne stanowiły 87,9% tego typu szkół. W roku szkolnym 2022/23 w Polsce funkcjonowało 226 branżowych szkół II stopnia przeznaczonych dla absolwentów branżowych szkół I stopnia, spośród których 77,0% to szkoły publiczne.
Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat odnotowano stopniowy wzrost liczby szkół specjalnych przysposabiających do pracy. W roku szkolnym 2022/23 funkcjonowało 560 placówek tego typu (o 3 placówki więcej niż przed rokiem), do których uczęszczało 12,7 tys. uczniów (spadek o 0,9%).
W roku szkolnym 2022/23 w Polsce działało 3167
liceów ogólnokształcących (o 1 liceum więcej niż w poprzednim roku szkolnym), do których uczęszczało 813,8 tys. uczniów (o 9,9% więcej). Kobiety stanowiły 60,9% wszystkich uczniów liceów ogólnokształcących. Licea ogólnokształcące dla młodzieży (łącznie ze szkołami specjalnymi) stanowiły 75,7% ogólnej liczby liceów ogólnokształcących, a w skali roku liczba uczniów kształcących się w nich wzrosła o 11,3%. Większość placówek stanowiły szkoły publiczne (73,4%), do których uczęszczało 90,0% ogólnej liczby uczniów. Natomiast licea ogólnokształcące dla dorosłych, w których liczba uczniów w skali roku zmniejszyła się o 0,1%, to przede wszystkim szkoły niepubliczne (64,6%). Licea ogólnokształcące ukończyło 183,6 tys. osób, z których 85,2% stanowili absolwenci szkół dla młodzieży.
W roku szkolnym 2022/23 wzrosła w skali roku zarówno liczba
techników (o 0,4%), jak i liczba uczniów (o 8,3%).
W 1861 technikach uczyło się 711,1 tys. uczniów, wśród których przeważali mężczyźni (61,0%). Większość techników stanowiły szkoły publiczne (87,7%). W roku szkolnym 2021/22 absolwenci techników ukończyli przede wszystkim kierunki z podgrupy inżynieryjno-technicznej (22,2%), technologii teleinformacyjnych (21,5%) oraz usług dla ludności (18,3%).
W 55 ogólnokształcących
szkołach artystycznych I stopnia kształciło się 10,2 tys. osób, wśród których większość stanowiły kobiety (61,2%). Działało również 411 szkół realizujących wyłącznie program kształcenia artystycznego, w których kształciło się 53,7 tys. uczniów, w tym 63,0% kobiet. W roku szkolnym 2021/22 szkoły artystyczne I stopnia ukończyło 8,1 tys. absolwentów, w tym 63,8% kobiet.
Wśród szkół ponadpodstawowych odrębną grupę stanowią ogólnokształcące szkoły artystyczne II stopnia dające uprawnienia zawodowe. W roku szkolnym 2022/23 w 102 placówkach tego typu zawód zdobywało 14,5 tys. uczniów (o 1,7% mniej niż w poprzednim roku szkolnym). Kobiety stanowiły 83,4% uczniów oraz 79,8% absolwentów tego typu placówek. Ponadto 118 szkół realizowało wyłącznie program kształcenia artystycznego dla 9,8 tys. uczniów, w tym 63,1% kobiet. Szkoły te ukończyło 1,2 tys. absolwentów, wśród których 63,2% stanowiły kobiety.
W roku szkolnym 2022/23 w Polsce funkcjonowało 1287
szkół policealnych (spadek o 5,2%), w których uczyło się 234,8 tys. uczniów (o 0,9% więcej). Zdecydowana większość szkół policealnych (79,9%) zarządzana była przez podmioty sektora prywatnego.
Polski system oświaty obejmuje wychowanie przedszkolne oraz szkoły podstawowe i ponadpodstawowe dla
dzieci, młodzieży i dorosłych. W roku szkolnym 2020/21 w szkołach każdego typu kształciło się 4,9 mln dzieci,
młodzieży i dorosłych, co stanowiło 12,9% ludności kraju.
Liczba techników w roku szkolnym 2020/21 zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym o 1,2%,
a liczba uczniów – o 0,2%. W 1864 technikach, wśród 647,1 tys. uczniów przeważali mężczyźni (60,9%). Większość
techników stanowiły szkoły publiczne (88,6%). W roku szkolnym 2019/20 absolwenci techników ukończyli przede
wszystkim kierunki z podgrupy inżynieryjno-technicznej (22,5%), usług dla ludności (20,1%) oraz technologii
teleinformacyjnych (19,8%).
W 53 ogólnokształcących szkołach artystycznych I stopnia kształciło się 9,7 tys. osób, wśród których większość
stanowiły kobiety (61,7%). Działało również 406 szkół realizujących wyłącznie program kształcenia artystycznego,
w których kształciło się 52,3 tys. uczniów, w tym 63,7% kobiet. W roku szkolnym 2019/20 szkoły artystyczne
I stopnia ukończyło 8,0 tys. absolwentów, w tym 64,4% kobiet.
Wśród szkół ponadpodstawowych odrębną grupę stanowią ogólnokształcące szkoły artystyczne II stopnia dające
uprawnienia zawodowe. W roku szkolnym 2020/21 w 126 placówkach tego typu zawód zdobywało 14,4 tys. uczniów
(o 2,1% więcej niż w poprzednim roku szkolnym). Kobiety stanowiły 79,8% uczniów oraz 78,7% absolwentów tego
typu placówek. Ponadto 126 szkół realizowało wyłącznie program kształcenia artystycznego dla 10,1 tys. uczniów,
w tym 63,4% kobiet. Szkoły te ukończyło 1,0 tys. absolwentów, wśród których 62,1% stanowiły kobiety.
W roku szkolnym 2020/21 w Polsce funkcjonowało 1468 szkół policealnych (spadek o 10,4%), w których uczyło
się 204,7 tys. uczniów (o 8,7% więcej). Zdecydowana większość szkół policealnych (82,1%) zarządzana była przez
podmioty sektora prywatnego.
W Polsce od kilku lat nauczanie języków obcych utrzymuje się na podobnym poziomie. Dane dotyczące
udziału dzieci i młodzieży uczącej się języków obcych pokazują, że w całym systemie szkół podstawowych
i ponadpodstawowych, łącznie z policealnymi, dominuje nauczanie języka angielskiego, którego w roku szkolnym
2020/21 uczyło się 95,8% uczniów. Drugim z kolei najczęściej nauczanym językiem był niemiecki, którego uczyło
się 38,5% uczniów.
Na zakończenie każdego etapu edukacji przewidziany jest egzamin sprawdzający efekty kształcenia. Egzaminy
przeprowadzane są przez Centralną Komisję Egzaminacyjną wraz z Okręgowymi Komisjami Egzaminacyjnymi
we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki. Do egzaminu ósmoklasisty przeprowadzonego w dniach
16-18 czerwca 2021 r. przystąpiło 343,0 tys. uczniów. Średni uzyskany wynik z języka polskiego wyniósł 59%,
z matematyki – 46%, a z języka angielskiego – 54%.
W roku szkolnym 2020/21, ze względu na pandemię COVID-19, nie był przeprowadzany ustny egzamin
maturalny z przedmiotów obowiązkowych oraz przedmiotów dodatkowych. Do egzaminów ze wszystkich
przedmiotów obowiązkowych w części pisemnej egzaminu maturalnego w czerwcu 2020 r. przystąpiło 259,3 tys.
absolwentów szkół ponadpodstawowych, z czego 62,1% stanowili absolwenci liceów ogólnokształcących.
Najczęściej wybieranym językiem obcym nowożytnym był język angielski, który wybrało 94,2% zdających.
Spośród przedmiotów zdawanych na poziomie rozszerzonym największą popularnością cieszyły się: język
angielski, matematyka i geografia. Zdawalność egzaminu maturalnego wyniosła 81,8% i była o 5,7 p.proc.
niższa niż w poprzednim roku szkolnym. Lepsze wyniki uzyskali absolwenci liceów ogólnokształcących, z których
87,1% uzyskało świadectwo dojrzałości, podczas gdy w technikum egzamin maturalny zdało 73,1% absolwentów.
W 2020 r. przeprowadzono egzaminy zawodowe oraz potwierdzające kwalifikacje w zawodzie dla uczniów szkół
zawodowych, absolwentów, ekspertów oraz osób, które ukończyły kwalifikacyjne kursy zawodowe. Do egzaminu
we wszystkich sesjach przystąpiło łącznie 327,6 tys. zdających na terenie całego kraju. Świadectwa potwierdzające
kwalifikacje w zawodzie w kraju otrzymało 75,1% zdających.
W roku szkolnym 2020/21 w placówkach wychowania przedszkolnego i szkołach wszystkich typów zatrudnionych
było łącznie 518,7 tys. nauczycieli (w przeliczeniu na pełne etaty). Największą grupę stanowili nauczyciele szkół
podstawowych – 52,6%. Większość nauczycieli pracowała na stanowisku nauczyciela dyplomowanego (56,5%).
Wydatki publiczne na oświatę i wychowanie (z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego) w 2020 r.
wyniosły 88,6 mld zł, co stanowiło 3,8% PKB. Część oświatowa subwencji ogólnej, przekazywana szkołom za
pośrednictwem jednostek samorządu terytorialnego, wyniosła 50,2 mld zł. Ponadto z budżetu państwa
przeznaczono dodatkowo 4,7 mld zł na oświatę i wychowanie oraz edukacyjną opiekę wychowawczą.
Rok szkolny 2015/2016Polski system oświaty i wychowania obejmuje dzieci i młodzież w wieku od 3 do 21 lat. Dolna granica to
początek wieku przedszkolnego, górna – teoretyczny wiek ukończenia edukacji na poziomie ponadgimnazjalnym.
Górna granica jest przekraczana albo z powodu trudności edukacyjnych związanych z powtarzaniem klasy, albo
po przyjęciu opcji kształcenia w systemie zasadniczej szkoły zawodowej i kontynuowania nauki w liceum
ogólnokształcącym dla dorosłych, w celu uzyskania świadectwa dojrzałości.
Od 1995 roku, w związku ze spadkiem liczby ludności w wieku 13-21 lat, stopniowo maleje liczba uczniów
w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. W ostatnich latach natomiast zaobserwowano wzrost liczby ludności
w wieku 6–11 lat, co przekłada się na wzrost liczby uczniów w szkołach podstawowych. W latach 1995−2008 liczba
dzieci w poszczególnych rocznikach „przedszkolnych” z roku na rok zmniejszała się, natomiast w 2009 roku
rozpoczął się stopniowy wzrost liczby dzieci w wieku 3−5 lat, a w 2010 roku − również sześciolatków. W 2015 r.
było 1 633,2 dzieci w wieku 3−6 lat, tj. o 43,3 tys. mniej w porównaniu z rokiem poprzednim (spadek o 2,6%). Liczba
dzieci sześcioletnich w 2015 r. wyniosła 433,4 tys. (wzrost o 1,8 tys., tj. o 0,4% w porównaniu z rokiem poprzednim).
Na skutek zmian w systemie oświaty, gdzie do roku 2013 o uczęszczaniu dzieci sześcioletnich do pierwszych klas
szkół podstawowych decydowali rodzice lub prawni opiekunowie, w roku szkolnym 2014/2015 obowiązkiem
szkolnym zostały objęte dzieci sześcioletnie urodzone w pierwszej połowie roku 2008. W związku z tym udział
sześciolatków będących uczniami klas pierwszych w stosunku do wszystkich dzieci w tym wieku wzrósł i wyniósł
44,9%. W roku 2015/2016 obowiązkiem szkolnym objęte zostały wszystkie dzieci 6-cio letnie, w wyniku czego udział sześciolatków w klasach pierwszych w stosunku do wszystkich dzieci w tym wieku wzrósł do 73,4%.
Według stanu w dniu 31.XII.2015 r., liczba dzieci w wieku 6-12 lat, czyli w nominalnym wieku sześcioletniej
szkoły podstawowej, wyniosła 2 727,9 tys. (w porównaniu z rokiem ubiegłym wyniosła 2 434,8 tys. dla dzieci
w wieku 6,5-12), natomiast liczba dzieci w wieku gimnazjalnym (13−15 lat) wyniosła 1 097,4 tys. (w porównaniu
z rokiem poprzednim mniej o 2,4%). Ponadto liczba młodzieży w wieku 16−18 lat, tj. w wieku typowym dla
kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych, wyniosła 1 177,8 tys. osób (w porównaniu z rokiem poprzednim mniej
o 3,7%).
W roku szkolnym 2015/2016 we wszystkich typach szkół: podstawowych, gimnazjach i szkołach
ponadgimnazjalnych, kształciło się 5,2 mln dzieci, młodzieży i dorosłych, co stanowiło 13,5% ludności kraju.
Rok szkolny 2014/2015
Na podstawie danych demograficznych według stanu w dniu 31.XII.2014 r., liczba dzieci w wieku 6,5 −12 lat, czyli w nominalnym wieku sześcioletniej szkoły podstawowej, wyniosła 2 434,8 tys., natomiast liczba dzieci w wieku gimnazjalnym (13−15 lat) wyniosła 1 123,9 tys. (w porównaniu z rokiem poprzednim mniej
o 2,2%). Ponadto liczba młodzieży w wieku 16−18 lat, tj. w wieku typowym dla kształcenia w szkołach
ponadgimnazjalnych, wyniosła 1 222,8 tys. osób (w porównaniu z rokiem poprzednim mniej o 3,6%).
W roku szkolnym 2014/2015 we wszystkich typach szkół: podstawowych, gimnazjach i szkołach
ponadgimnazjalnych, kształciło się 5,1 mln dzieci, młodzieży i dorosłych, co stanowiło 13,3% ludności kraju.
Rok szkolny 2013/2014
Na podstawie danych demograficznych według stanu w dniu 31.XII.2013 r., liczba dzieci w wieku 7−12
lat, czyli w nominalnym wieku sześcioletniej szkoły podstawowej, wyniosła 2 183,8 tys. (w porównaniu z rokiem
poprzednim więcej o 0,2%), natomiast liczba dzieci w wieku gimnazjalnym (13−15 lat) wyniosła 1 149,1 tys.
(w porównaniu z rokiem poprzednim mniej o 2,7%). Ponadto liczba młodzieży w wieku 16−18 lat, tj. w wieku
typowym dla kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych, wyniosła 1 268,8 tys. osób (w porównaniu z rokiem
poprzednim mniej o 4,4%).
W roku szkolnym 2013/2014 we wszystkich typach szkół: podstawowych, gimnazjach i szkołach
ponadgimnazjalnych, kształciło się 5,1 mln dzieci, młodzieży i dorosłych, co stanowiło 13,2% ludności kraju.
Ze względu na wychodzące z systemu oświaty ostatnie roczniki wyżu demograficznego, odsetek ten zmniejsza
się i będzie się zmniejszać w kolejnych latach.